Η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί και τα περαιτέρω καίρια μέτρα που πρέπει να ληφθούν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού θεματολογίου για τη μετανάστευση και του χάρτη πορείας της Επιτροπής που χαράχτηκε τον Δεκέμβριο του 2017, προς μια ολοκληρωμένη συμφωνία για τη μετανάστευση έως τον Ιούνιο του 2018.

Η μείωση των παράτυπων αφίξεων συνεχίστηκε καθόλη τη διάρκεια του 2017 και τους πρώτους μήνες του 2018, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών, την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων, την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης και την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας με τους διεθνείς εταίρους. Εντούτοις, δεδομένου ότι η κατάσταση παραμένει, γενικά, εύθραυστη, απαιτείται να καταβληθούν από κοινού πρόσθετες προσπάθειες από τα κράτη μέλη και την ΕΕ, ιδίως να ενισχυθούν οι χρηματοδοτικοί πόροι, ώστε να εξασφαλιστεί μια συνεχής και αποτελεσματική απάντηση στην πρόκληση της μετανάστευσης.

Ο πρώτος Αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Η σημερινή έκθεση καταγράφει την πρόοδο που έχει σημειωθεί από τον περασμένο Νοέμβριο, η οποία οφείλεται στις εντατικές μας από κοινού προσπάθειες για τη διαχείριση της μετανάστευσης με ολοκληρωμένο τρόπο. Πρέπει να διατηρήσουμε την παρούσα δυναμική και να καταβάλουμε σκληρή προσπάθεια ώστε να κάνουμε περαιτέρω βήματα προόδου, μεταξύ άλλων με την επίτευξη συμφωνίας για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου. Η ανάληψη ορισμένων από τις δράσεις αυτές είναι επιτακτική, όπως η τήρηση των χρηματοδοτικών συνεισφορών για τις οποίες έχουν δεσμευθεί τα κράτη μέλη. Η διαχείριση της μετανάστευσης αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για τους πολίτες μας, στόχος που θα επιτευχθεί μόνο μέσω μιας πραγματικά ολοκληρωμένης και συλλογικής δέσμευσης.»

Η Ύπατη Εκπρόσωπος και Αντιπρόεδρος κ. Φεντερίκα Μογκερίνι δήλωσε τα εξής: «Η στρατηγική που έχουμε χαράξει για τη διαχείριση της μετανάστευσης σε συνεργασία με καίριας σημασίας χώρες, με οργανισμούς των ΗΕ και με την Αφρικανική Ένωση, αποδίδει αποτελέσματα.Με την κοινή ειδική επιχειρησιακή ομάδα ΑΕ, ΕΕ και ΗΕ βοηθήσαμε πάνω 15 000 άτομα να επιστρέψουν στις εστίες τους και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή και καταφέραμε να απομακρυνθούν περισσότεροι από 1 300 πρόσφυγες από τη Λιβύη. Η συνεργασία και ο επιμερισμός των ευθυνών είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παγκόσμιας αυτής πρόκλησης.

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε τα εξής: «Με τη μείωση των αφίξεων κατά σχεδόν 30 % σε σύγκριση με το 2014, το έτος πριν από την κρίση, έχει ωριμάσει η συγκυρία να επιταχύνουμε και να εντείνουμε τις προσπάθειές μας σε όλους τους τομείς — όχι να επιβραδύνουμε. Θα ήταν επικίνδυνο να επαναπαυθούμε. Πρέπει να λάβουμε περισσότερα και ταχύτερα μέτρα για την επιστροφή, τη διαχείριση των συνόρων και τις νόμιμες οδούς, ιδίως όσον αφορά την επανεγκατάσταση από την Αφρική, αλλά και από την Τουρκία.»

Με 205 000 παράτυπες διελεύσεις των συνόρων το 2017, οι αφίξεις στην ΕΕ ήταν κατά 28 % λιγότερες σε σχέση με το 2014, το έτος που προηγήθηκε της κρίσης. Η άσκηση πίεσης στα εθνικά συστήματα μετανάστευσης, μολονότι μειώνεται, παραμένει σε υψηλά επίπεδα, δεδομένου ότι υποβλήθηκαν 685 000 αιτήσεις ασύλου το 2017.

Διάσωση ανθρώπων και αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων

Εντατικοποιήθηκαν περαιτέρω οι προσπάθειες κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, με μεγάλη έμφαση στη διάσωση ανθρώπων, στην προστασία των μεταναστών κατά μήκος της διαδρομής και στην οικειοθελή επιστροφή και την επανένταξη στις χώρες προέλευσης:

• Πάνω από 285 000 μετανάστες διασώθηκαν στο πλαίσιο επιχειρήσεων της ΕΕ στη Μεσόγειο από τον Φεβρουάριο του 2016 και το 2017 περισσότεροι από 2 000 μετανάστες διασώθηκαν στην έρημο μετά την εγκατάλειψή τους από διακινητές.
• Η κοινή ομάδα δράσης Αφρικανικής Ένωσης – Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ηνωμένων Εθνών η οποία συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2017 βοήθησε περισσότερους από 15 000 μετανάστες να επιστρέψουν από τη Λιβύη στις χώρες καταγωγής τους σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM). Επιπλέον, πάνω από 1 300 μετανάστες μεταφέρθηκαν από την Λιβύη στο πλαίσιο του νέου, χρηματοδοτούμενου από την ΕΕμηχανισμού έκτακτης διέλευσης της UNHCR, και αναμένεται πλέον να επανεγκατασταθούν σύντομα στην Ευρώπη. Θα συνεχιστούν οι κοινές προσπάθειες τόσο για την απομάκρυνση των μεταναστών υπό κράτηση, ώστε να τερματιστούν οι άθλιες συνθήκες κράτησής τους, όσο και για την εξάρθρωση των δικτύων λαθρομετανάστευσης και διακίνησης ανθρώπων.
• Το Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική συνεχίζει να διαδραματίζει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων και στην παροχή προστασίας στους μετανάστες και στους πρόσφυγες κατά μήκος της διαδρομής, καθώς και στην καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης και της διακίνησης ανθρώπων, δεδομένου ότι υπάρχουν, πλέον, 147 προγράμματα, με ποσό ύψους 2,5 δισ. ευρώ, συνολικά, κατά μήκος του Σαχέλ και της λίμνης Τσαντ, στο Κέρας της Αφρικής και στη Βόρεια Αφρική. Ωστόσο, εξακολουθεί να λείπει ποσό άνω του 1 δισ. ευρώ για το σημαντικό έργο που έχουμε μπροστά μας.
• Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο με το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη έχουν προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον από συνεργαζόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και από τον ιδιωτικό τομέα. Η απόκριση στην πρώτη πρόσκληση για υποβολή επενδυτικών προτάσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Εγγυήσεων ήταν πολύ ενθαρρυντική. Πρόσθετες συνεισφορές από τα κράτη μέλη θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ουσιαστικής σημασίας για την κάλυψη της υψηλής ζήτησης.

Η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας εξακολουθεί να αποφέρει αποτελέσματα, καθώς οι παράτυπες και επικίνδυνες αφίξεις εξακολουθούν να παρουσιάζουν μείωση κατά 97 % σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την επιχειρησιακή εφαρμογή της δήλωσης. Η Επιτροπή δρομολογεί σήμερα την καταβολή της δεύτερης δόσης ύψους 3 δισ. ευρώ της Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, δεδομένου ότι το πρώτο μέρος της Διευκόλυνσης είχε διατεθεί πλήρως μέσω συμβάσεων έως τα τέλη του 2017.

Ενίσχυση της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων

O Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής παρέχει σήμερα στήριξη στους εθνικούς συνοριοφύλακες με 1 350 απεσταλμένους εμπειρογνώμονες κατά μήκος όλων των μεταναστευτικών διαδρομών, αλλά απαιτούνται περισσότερες συνεισφορές όσον αφορά το προσωπικό και τον εξοπλισμό για να διατηρηθούν οι τρέχουσες επιχειρήσεις. Παράλληλα, συνεχίζονται οι προσπάθειες για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων, έτσι ώστε να αντανακλάται το γεγονός ότι τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ είναι κοινά σύνορα που απαιτούν συλλογική και από κοινού δράση από τις εθνικές και τις ενωσιακές αρχές. Η σημερινή έκθεση παρουσιάζει τα κύρια στοιχεία για τη χάραξη αυτής της στρατηγικής, η οποία θα πρέπει τώρα να υιοθετηθεί από τις αρχές των κρατών μελών και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.

Επιτεύγματα όσον αφορά την επιστροφή και την επανεισδοχή

Σημαντική πρόοδος σημειώνεται ως προς τη βελτίωση της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής όσον αφορά την επιστροφή. Από το προηγούμενο καλοκαίρι, έχουν συναφθεί πρακτικέςρυθμίσεις για την επιστροφή με τρεις επιπλέον χώρες προέλευσης, ενώ συνεχίζονται οι συζητήσεις με αρκετές άλλες χώρες εταίρους. Η Επιτροπή προτείνει επίσης σήμερα να θεσπιστείνέος μηχανισμός για την ενεργοποίηση αυστηρότερων προϋποθέσεων για τη διεκπεραίωση των θεωρήσεων, όταν μια χώρα εταίρος δεν συνεργάζεται επαρκώς όσον αφορά την επανεισδοχή  Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμόςεπιχειρήσεων επιστροφής έλαβε στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, αλλά τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η επιστροφή των μεταναστών πραγματοποιείται όντως στο πλαίσιο αυτών των κοινών επιχειρήσεων. Από τα μέσα Οκτωβρίου 2017, ο Οργανισμός παρείχε στήριξη σε 135 επιχειρήσεις επιστροφής, στο πλαίσιο των οποίων πραγματοποιήθηκε η επιστροφή 4 000 ατόμων, περίπου.

Καθώς η μετεγκατάσταση έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, είναι καιρός για μια νέα ώθηση για την επανεγκατάσταση

Εδώ και πάνω από δύο χρόνια, το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προχωράει με επιτυχία προς την ολοκλήρωσή του. 34 000 άτομα, περίπου, – πάνω από 96 % επί του συνόλου των καταγεγραμμένων επιλέξιμων υποψηφίων – έχουν μετεγκατασταθεί, με τη συμβολή σχεδόν όλων των κρατών μελών. Η μεταφορά των υπόλοιπων αιτούντων (149 στην Ελλάδα, 933 στην Ιταλία) βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας. Το πρόγραμμα επανεγκατάστασης της ΕΕ που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2015 ολοκληρώθηκε επίσης με επιτυχία το 2017, με την ασφαλή μεταφορά 19 432 ευάλωτων ατόμων, περίπου, στην Ευρώπη, και τη συνέχιση των επανεγκαταστάσεων στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Στο πλαίσιο του νέου προγράμματος μετεγκατάστασης της Επιτροπής, το οποίο έχει σχεδιαστεί για τουλάχιστον 50 000 πρόσφυγες, 19 κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί για περίπου 40 000 θέσεις μέχρι σήμερα.

Επόμενα βήματα

Όσον αφορά το μέλλον, θα πρέπει να συνεχιστεί το ευρύ φάσμα δράσεων που αναπτύσσει η ΕΕ σε όλο το εύρος της μεταναστευτικής της πολιτικής· αυτές απαιτούν κατάλληλη χρηματοδότηση, η οποία θα πρέπει να συνδυάζει τόσο αυξημένη συνεισφορά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και ενισχυμένη στήριξη από τα κράτη μέλη της ΕΕ.

• Η μεταρρύθμιση του Δουβλίνου: Θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για συνολική συμφωνία σχετικά με μια βιώσιμη πολιτική για τη μετανάστευση έως τον Ιούνιο του 2018, σύμφωνα με τον πολιτικό οδικό χάρτη της Επιτροπής του Δεκεμβρίου 2017
• Κοινή ειδική επιχειρησιακή ομάδα ΑΕ, ΕΕ και ΗΕ: Θα συνεχιστούν οι προσπάθειες ώστε να συμβάλουμε στην απομάκρυνση ανθρώπων από τη Λιβύη, καθώς και η συνεργασία με τις αρχές τις Λιβύης με στόχο την εξάλειψη της συστηματικής κράτησης των μεταναστών.
• Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική: Για να συνεχιστεί η στήριξη των προγραμμάτων στο σύνολο των 3 γεωγραφικών περιοχών, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν επαρκείς συνεισφορές για την κάλυψη πιθανών αναδυόμενων κενών χρηματοδότησης.
• Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν πρόσθετη χρηματοδότηση για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της εμβέλειας του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου.
• Εξωτερικά σύνορα: Οι προετοιμασίες για την τεχνική και επιχειρησιακή στρατηγική για την ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων θα πρέπει να προχωρήσουν ταχέως. Στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, θα πρέπει να αναληφθούν επειγόντως δεσμεύσεις από τα κράτη μέλη για την πλήρωση κενών τόσο όσον αφορά εμπειρογνώμονες όσο και τον τεχνικό εξοπλισμό.
• Επιστροφή: Ενώ πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για τη σύναψη περαιτέρω ρυθμίσεων και συμφωνιών επανεισδοχής, τα κράτη μέλη θα πρέπει πλέον να αξιοποιούν πλήρως αυτές που έχουν ήδη συναφθεί, δρομολογώντας την ταχεία επιστροφή περισσότερων προσώπων στο πλαίσιο των επιχειρήσεων που διοργανώνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.
• Επανεγκατάσταση: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αρχίσουν σύντομα επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο του νέου προγράμματος για τις χώρες προτεραιότητας. Οι επανεγκαταστάσεις προσφύγων από τη Λιβύη στο πλαίσιο του μηχανισμού έκτακτης διέλευσης πρέπει να υλοποιηθούν κατεπειγόντως.
• Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας: Εκτός από την εκταμίευση της δεύτερης δόσης ύψους 3 δισ. ευρώ της Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, οι ελληνικές αρχές, από την πλευρά τους, θα πρέπει να επιταχύνουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση των επιστροφών στο πλαίσιο της δήλωσης, μεταξύ άλλων μέσω των σχεδιαζόμενων αλλαγών στην εθνική νομοθεσία περί ασύλου. Πρέπει επίσης να επιταχυνθούν οι προσπάθειες για την παροχή κατάλληλων συνθηκών υποδοχής στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Το Συμβούλιο θα πρέπει να ενεργοποιήσει το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχιση των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.