Δεδομένου ότι οι πιθανότητες το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία στις 12 Απριλίου αυξάνονται, χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκλήρωσε την προετοιμασία της για την αποχώρηση χωρίς συμφωνία.

Ταυτόχρονα, συνεχίζει να υποστηρίζει τις διοικήσεις για τη λήψη των δικών τους μέτρων προετοιμασίας και προτρέπει όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ να συνεχίσουν να ενημερώνονται σχετικά με τις συνέπειες της πιθανότητας αποχώρησης χωρίς συμφωνία και να είναι καθ’ όλα έτοιμοι για αυτό το σενάριο. Αυτό αποτελεί επακόλουθο των συμπερασμάτων που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρθρο 50) την προηγούμενη εβδομάδα, στα οποία ζητεί να συνεχιστούν οι εργασίες ετοιμότητας και αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών. Μολονότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία δεν είναι επιθυμητή, η ΕΕ έχει προετοιμαστεί για αυτό το σενάριο.

Κατόπιν αιτήματος της πρωθυπουργού κας Τερέζα Μέι, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρθρο 50)συμφώνησε την Πέμπτη 21 Μαρτίου να παραταθεί η ημερομηνία αναχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου έως τις 22 Μαΐου 2019, υπό την προϋπόθεση ότι η συμφωνία για την αποχώρηση θα εγκριθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων το αργότερο στις 29 Μαρτίου 2019. Εάν η συμφωνία αποχώρησης δεν εγκριθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων μέχρι τότε, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να παραταθεί η ημερομηνία έως τις 12 Απριλίου 2019. Στη δεύτερη περίπτωση, αναμένεται από το Ηνωμένο Βασίλειο να προτείνει μια μελλοντική πορεία πριν από την ημερομηνία αυτή.

Παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να ελπίζει ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό σημαίνει ότι, εάν η συμφωνία αποχώρησης δεν κυρωθεί έως την Παρασκευή 29 Μαρτίου, ενδέχεται το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει χωρίς συμφωνία στις 12 Απριλίου. Η ΕΕ έχει προετοιμαστεί για το σενάριο αυτό και έχει παραμείνει ενωμένη καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών προετοιμασίας. Είναι πλέον σημαντικό να είναι όλοι έτοιμοι για την επικράτηση αυτού του σεναρίου και να γνωρίζουν τις πρακτικές συνέπειές του.

Σενάριο αποχώρησης χωρίς συμφωνία

Εάν αποχωρήσει χωρίς συμφωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταστεί τρίτη χώρα χωρίς μεταβατικές ρυθμίσεις. Από τη στιγμή εκείνη, όλο το πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο της ΕΕ θα παύσει να ισχύει για το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν θα υπάρξει μεταβατική περίοδος, όπως προβλέπεται στη συμφωνία αποχώρησης. Όπως είναι αναμενόμενο, αυτό θα προκαλέσει σημαντικές διαταραχές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Σε αυτό το σενάριο, οι σχέσεις του ΗΒ με την ΕΕ θα διέπονται από το γενικό διεθνές δημόσιο δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Η ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσει αμέσως τους κανόνες και τους δασμούς της στα σύνορά της με το Ηνωμένο Βασίλειο. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να ελέγχει την τήρηση των τελωνειακών, υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών προτύπων και να επαληθεύει τη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ. Παρά τα σημαντικά μέτρα προετοιμασίας που έχουν λάβει οι τελωνειακές αρχές των κρατών μελών, οι έλεγχοι αυτοί ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές καθυστερήσεις στα σύνορα. Οι οντότητες του Ηνωμένου Βασιλείου θα παύσουν επίσης να είναι επιλέξιμες για επιχορηγήσεις της ΕΕ και για συμμετοχή στις διαδικασίες προμηθειών της ΕΕ υπό τους τρέχοντες όρους.

Ομοίως, οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα είναι πλέον πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα υποβάλλονται σε συμπληρωματικούς ελέγχους κατά τη διέλευση των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και σε αυτόν τον τομέα, παρά τα σημαντικά μέτρα προετοιμασίας που έχουν λάβει τα κράτη μέλη σε λιμένες και αερολιμένες για να διασφαλίσουν την κατά το δυνατόν αποτελεσματικότερη διενέργεια των ελέγχων, ενδέχεται να προκληθούν καθυστερήσεις.

Οι εργασίες ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης της ΕΕ για την περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία

Από τον Δεκέμβριο του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζεται για την περίπτωση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία. Έχει δημοσιεύσει 90 ανακοινώσεις ετοιμότητας, 3 ανακοινώσεις της Επιτροπής και έχει υποβάλει 19 νομοθετικές προτάσεις (βλ. παρακάτω).

Η Επιτροπή διεξήγαγε επίσης εκτενείς τεχνικές συζητήσεις με τα κράτη μέλη της ΕΕ των 27, με αντικείμενο τόσο γενικά θέματα ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης όσο και ειδικά τομεακά, νομικά και διοικητικά ζητήματα ετοιμότητας. Η Επιτροπή έχει επίσης ολοκληρώσει την περιοδεία της στις πρωτεύουσες των 27 κρατών μελών της ΕΕ. Σκοπός αυτών των επισκέψεων ήταν να δοθούν όλες οι αναγκαίες διευκρινίσεις σχετικά με τις δράσεις ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης της Επιτροπής και να συζητηθούν τα εθνικά μέτρα προετοιμασίας και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Το συμπέρασμα των επισκέψεων είναι ότι τα κράτη μέλη είναι καλά προετοιμασμένα για όλα τα σενάρια.

Τα κράτη μέλη έχουν επίσης πραγματοποιήσει εντατικές εργασίες προετοιμασίας σε εθνικό επίπεδο. Εδώ διατίθεται μια επισκόπηση των δικαιωμάτων διαμονής στα κράτη μέλη της ΕΕ των 27, καθώς και απευθείας σύνδεσμοι προς τους εθνικούς ιστοτόπους για την ετοιμότητα.

Νομοθετικά μέτρα έκτακτης ανάγκης και ετοιμότητας

Μέχρι χθες, η Επιτροπή έχει υποβάλει 19 νομοθετικές προτάσεις. 17 εξ αυτών έχουν εγκριθεί ή συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Επί του παρόντος βρίσκεται σε εξέλιξη η επίσημη έγκριση όλων αυτών των φακέλων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Δύο προτάσεις πρόκειται να οριστικοποιηθούν σε εύθετο χρόνο από τους δύο συννομοθέτες.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.